İskambil Kağıdı Sembolleri

İskambil Kağıtları Şekilleri

Oyun kartlarının nerede ve ne zaman ortaya çıktığı tam olarak bilinmiyor. 7. ve 10. yüzyıllar arasında Çin’de ortaya çıktığı ve 13. yüzyılda Marco Polo tarafından Avrupa’ya getirildiği tahmin ediliyor. Hindistan’dan veya Arabistan’dan geldiğini ileri sürenler de var ama bugünkü şekilleriyle kullanılmalarının 14. yüzyıl Fransa’sına dayandığı kesin gibi.

O tarihlerde, Fransa’da dört sınıf vardı ve iskambil kağıtlarındaki kupa, maça, karo ve sinek bu dört sınıfı temsil ediyordu. Kupa bir kalkanı andıran şekli ile asil sınıfı ve kiliseyi, maça bir mızrağın ucunu çağrıştıran şekli ile orduyu, karo ticari deniz işletmelerinin eşkenar dörtken kiremitlerinden esinlenerek orta sınıfı, sinek ise yonca yaprağına benzeyen şekli ile köylüyü temsil ediyordu. Bugün briç, poker veya benzeri oyunlarda, kupanın en değerli, sineğin ise en değersiz kart Olmasının nedeni işte bu sınıflamadır.

Aslında bizde papaz adı verilen kartın adı İngilizce’de kral (king), kızın ise kraliçedir (queen). Vale veya oğlan için ilk zamanlarda düzenbaz anlamına gelen ‘knave’ kelimesi kullanılırken, günümüzde ‘jack’ ismi kullanılmaktadır. Yani yabancı kartlarda kral ve kraliçe evli iken, bizde biraz yaşlı görülerek krala papaz adı verilmiş, kraliçeye de ‘kız’ denilerek oğlana layık görülmüştür.

Bazı ülkelerde oyun kartlarında değişik isim ve semboller kullanılmasına rağmen, en yaygın olanı Fransızların kullandıklarıdır. Fransızlar ‘maça’ şeklini mızrağa benzeterek ‘pique’ adını vermişlerdir. İngilizce’de ise aynı anlamdaki ‘spades’ kelimesi kullanılmaktadır. Her ne kadar bir kalkanı andırdığı için asil sınıfı temsil ettiği ileri sürülse de ‘kupa’ klasik bir kalp şeklidir. Bu nedenle Fransızlar ona ‘coeur’, İngilizler ise ‘heart’ adını vermişlerdir.

‘Karo’ için Fransızca’da kare anlamındaki ‘carreau’ kullanılırken İngilizler elmas anlamındaki ‘diamond’u tercih etmişlerdir. Bizim ‘sinek’ dediğimiz şekil ise çok açık üç yapraklı bir yoncadır. Fransızlar bu anlamdaki ‘trefle’ kelimesini kullanırlarken, İngilizler ‘club’ (kulüp) ismini kullanmışlardır.

İşte bu nedenle briç oyuncuları ‘maça’ya ‘pik’, ‘kupa’ya ‘kör’, ‘sinek’e de ‘trefli’ derler, zaten aslına uygun olan ‘karo’yu da olduğu gibi kullanırlar. Birli, papaz, kız ve oğlan için kullanılan as, rua, dam ve vale isimleri de yine Fransızca karşılıkları As, Roi, Dame ve Valet kelimelerinden dilimize geçmiştir.

Tarot FALI

Tarot

Tarot, Ortaçağın sonlarına doğru ortaya çıkmış bir oyun kartı destesidir. Zamanla fal amaçlı olarak kullanılmaya başlanmış ve günümüze kadar güncelliğini korumuştur. Klasik iskambil kağıdı destesinin atası sayılmaktadır.

 

Kökenleri

Tarot destesi bugünkü haliyle 22 Büyük Arkana, 16 Saray Kartı ve 40 Küçük Arkana, toplam 78 karttan oluşmaktadır. Ayrı bir deste olan Küçük Arkanalar ve Saray Kartlar’ın kökeni olarak Orta ve Uzak Asya gösterilip ve bugünkü iskambil oyunlarının atasıyken Büyük Arkanalar 14. yy.’da İtalya’da Trionfi Oyunu (kozlu oyun) adıyla ortaya çıkıp iskambil destesine o tarihten başlayarak eklenmiştir. Tarot sözcüğü ilk olarak 1500 civarlarında İtalyanca’da Tarocchi, Fransızca’da Taraux şeklinde görülüp köken olarak Arapça “tarh” (çıkarma. koyma, bırakma) gösterilmektedir.

 

Tarot de Marseille’den 22 Büyük Arkana [değiştir]

3-İmparatoriçe

5-Papa

10-Talih çarkı

 

Arkana Majör
0 Mecnun	I Büyücü	II Kadın Papa	III İmparatoriçe	IV İmparator	V Papa	VI Aşıklar	VII Araba	VIII Adalet	IX Münzevi	X Talih Çarkı
XI Kudret	XII Asılmış Adam	XIII Ölüm	XIV Kanaatkarlık	XV Şeytan	XVI Tanrısal Ev	XVII Yıldız	XVIII Ay	XIX Güneş	XX Yargılanma	XXI Alem
Tarot • Arkana Minör